DEMİR
Demir evrende en çok bulunan 6. Elementtir. Vücudumuzda büyük kısmı kan ve hemoglobinde diğer kısmı karaciğer ve kemik iliğinde bulunur. Demirin ihtiyaç fazlası vücutta depolanır. Her üşüyenin demirim düşük dediği, toplumumuzda bence en çok bilinen mineral Eksikliğini yaşayan da gerçekten çok. Hayati öneme sahip oldukça önemli bir mineral. Element sembolü Fe.
Demirin Faydaları Nelerdir?
- Tüm vücuda oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri hemoglobinin ve kas hücrelerine oksijen taşıyıp depolayan myoglobinin yapısında bulunan temel bileşendir.
- Hücre metabolizması ve enerji üretimi için gereklidir.
- DNA, RNA, protein sentezinde yer alır.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
Demir Eksikliğinde Vücutta Neler Görülür?
- Yorgunluk
- Soğuğa hassasiyet
- Solgun cilt
- Saç dökülmesi, kırılgan tırnaklar
- Nefes darlığı
- Demir eksikliği anemisi (önemli ve araştırılması gereken bir bulgu da olabilir)
- Çocuklarda zeka ve sinir sistemi gelişiminde; yetişkinlerde akademik başarıda gerileme
- Bağışıklığın zayıflaması
Demir eksikliği dünyada en sık görülen beslenme yetersizliğidir. Hamilelerde de demir eksikliği anemisi sıkça görüldüğü için demir takviyesi verilir.
Günlük Demir İhtiyacı ve Karşılanması
0 ila 6 ay arası çocuklar: Günde 0,27 mg
7 ila 12 ay arası çocuklar: Günde 11 mg
1 ila 3 yaş arası çocuklar: Günde 7 mg
4 ila 8 yaş arası çocuklar: Günde 10 mg
9 ila 13 yaş arası çocuklar: Günde 8 mg
14-18 yaş arası erkek çocuklar: Günde 11 mg
14-18 yaş arası kız çocuklar: Günde 15 mg
19 yaş üstü erkekler: Günde 8 mg
19-50 yaş arası kadınlar: Günde 18 mg
50 yaş üstü kadınlar: Günde 8 mg
Hamile kadınlar: Günde 27 mg
Emziren kadınlar: Günde 9 mg
En çok bulunduğu besinler : Midye, kuru fasülye, bitter çikolata, ciğer, mercimek, ıspanak, barbunya, sardalya, nohut, domates, dana eti, patates, kaju, bezelye, tavuk, ekmek, kuru üzüm, pekmez
Anemisi, düşük demir seviyesi olanlara lütfen pekmez ye demeyin O eksikliği gidermesi için hergün 1 kavanoz pekmez içmesi gerek çünkü. 1-2 kaşık pekmezle olmaz o iş. Takdir edersiniz ki kilolarca et, kavanozlarca pekmez yemek pek de akla yatkın bir çözüm değil.
“hem” demir hayvansal kaynaklı “hem olmayan(non-hem) demir” bitkisel kaynaklı. Bitkisel kaynaklının emilimi daha zayıftır ama normal bir beslenme rutinin çoğu non-hem demirden oluşur.
Demirin besinlerle doğrudan etkileşimi vardır. Misal badem emilimini azaltır. Yemeklerden 1 saat önce sonrasında badem tüketmemek lazım. Lifli sebzeler, bakliyat, kepekli tahıllar ve yulaf ürünleri, fındık,ceviz,badem gibi yemişler fitik asit içerir ve bu da demirin emilimini azaltır. Bakliyat tahıl ve yemişlerdeki fitik asiti attırmak için yoğurtlu veya kefirli suda bekletin birkaç saat bununla ilgili tablolar var konumuz bu olmadığından girmeyeyim şimdi oralara
C vitamini emilimini arttırır, kalsiyum emilimini azaltır. Yani iskenderin yanına yoğurt değil portakal suyu için demişti bir hocamız
Çay(içerisindeki tanen) da demir emilimini azaltır. Yine yemeklerden 1 saat önce sonrasında tüketmemeye çalışın dicem ama zor olduğunu biliyorum. Limon atın bari içine.
Ferroz sülfat, ferroz fumarat ve ferroz glukonat ve son zamanlarda en sık rastlanan demir bisglisinat olarak alınan demir ilacı en iyi emilen türleridir. Aç karna alınmalıdır. Ciddi anemisi olanlara hastane ortamında damardan verilen demir preparatları mevcuttur. Ağızdan alınan demir takviyesi ile kandaki hemoglobin seviyesi 2-3 hafta sonra artmaya başlar. Demir tuzları iyi tolere edilmiyorsa, GIS hassasiyeti yaratıyorsa kontrollü salımlı demir formülasyonları kullanılabilir.
+2(ferroz) mi +3(ferrik) değerlikli olan demir mi tartışması var bir de. Yapılan çalışmalar Fe+2’nin emiliminin daha iyi olduğu ama GIS, sindirim sistemi, yan etkilerinin daha fazla olduğunu göstermiştir. Fe+3 ün emilimi daha yavaş olup kronik böbrek hastalarına önerilir.
Fazla Demir Göz Çıkartır Mı?
Bulantı, kusma, dışkıda siyahlaşma, kabızlık veya ishal olabilir yan etki olarak. 20 mg dan fazla kullanmak yan etkilerin görülmesine sebep olur. 45 mg yetişkinler için tolere edilebilir maksimum günlük dozdur. Daha da fazla alınması ciddi yan etkilere sebep olabilir, kullandığınız ilaçlarla etkileşebilir dolaysıyla doktorunuzun bilgisi dışında tek başına demir takviyesi kullanmayınız.
Her şeyin azı karar çoğu zarar. O yüzden günlük gereksinim kadar, doktorunuzun/eczacınızın önerisiyle gerektiği kadar almak kafidir.