C Vitamini
Her bir vitamin, mineralin faydası kendine münhasır ve ayrı. Amma velakin bir ikisi azıcık ayrıcalıklı. Bugün sizlere bahsetmek istediğim C vitamini mesela…
C vitaminini “portakal,limondaki vitamin işte” diye azımsayan yok artık değil mi? Lütfen olmasın Ama tüm faydalarını bilmeyenlerimiz olabilir. Namıdiğer askorbik asit, vücudumuzun tıkır tıkır işleyişi için olmazsa olmaz elementlerden “Vay be sen neymişsin C vitamini!” dedirtmek isterim, buyrunuz.
C Vitamini Nerelerde Ne Rol Oynar?
*Damarlar, cilt, kıkırdak, kas, diş, kemiklerin oluşumunu ve vücudumuzda yara iyileşmesini sağlayan kolajen proteinin oluşmasında (evet bayanlar o kolajen)
*Besinlerden ve/veya takviyelerden aldığımız demirin barsaklardan emilmesinde (bu yüzden kebapla ayran değil portakal suyu için diyorlar)
*Beyaz kan hücrelerinin yapımında dolaysıyla bağışıklık sisteminin güçlenmesinde (kahrolsun influenza, bitsin artık korona)
*Güçlü bir antioksidan olarak içten ve dıştan maruz kaldıklarımızla oluşan hücresel hasarlara karşı vücudumuzun korunmasında(alkol,sigara içenler bi buraya bakar mısınız?)
*Serbest radikalleri vücuttan uzaklaştırarak oksidatif stresi azaltıp, kalp ve damar hastalıkları başta olmak üzere birçok kronik hastalığa karşı korunmada
*Yüksek kolesterol ve trigliserid düzeylerinin dengelenmesinde
*Kandaki ürik asit düzeyini azaltarak gut hastalığı riskini azaltma ve gut ataklarının önlenmesinde (dedemle bi konuşmam lazım)
*Düşünme yeteneğini ve hafızayı güçlendirerek demansın(unutkanlık) önlenmesinde oldukça önemli rol oynar.
**Ayrıca düzenli olarak C vitamini takviyesi kullananlarda (veya meyve/sebzeden zengin diyetle beslenenler) yaşa bağlı makula dejenerasyonunun(sarı nokta hastalığı) daha ağır bir hal almasına karşı önleyici; katarakt, inme(felç) ve meme, kolon, akciğer kanserleri gibi birçok kanser türünün ortaya çıkması riskini azaltıcı; soğuk algınlığı görüldüğünde hastalığın daha kısa süre devam etmesi ve hastalığın seyri boyunca ortaya çıkan semptomların daha hafif geçmesine yardımcı olduğuna dair araştırmalar vardır.
C Vitamini Eksikliğinde Neler Olur?
Eksiklik ilk zamanlarda;
· halsizlik,
· yorgunluk,
. sık hastalanma,
· diş etlerinin iltihaplanması gibi problemlere neden olur.
C vitamini eksikliği ilerledikçe kolajen sentezi iyice bozulur. Bu nedenle;
· ciltte küçük lekeler ve morluklar,
· eklem ağrıları,
· yaraların geç iyileşmesi,
· saç yapısından bozulmalar meydana gelir.
Ayrıca demir emiliminin azalmasına neden olacağından demir eksikliği anemisi ile sonuçlanabilir.
Ciddi düzeyde C vitamini eksikliğinin yol açtığı bir hastalık olan skorbütte; diş etlerinde şişkinlik, kanama, kızarıklık görülebilir. Sağlıksız diş etleri diş kaybına yol açabilir. Skorbüt hastalığının ilerleyen dönemlerinde hastalarda depresyon da görülebilir. Günümüzde nadir görülen bu hastalık, tedavi edilmediğinde ölümle sonuçlanabilir.
Günlük C Vitamini İhtiyacı ve Karşılanması
0 ila 6 ay arası çocuklar: günde 40 miligram
7 ila 12 ay arası çocuklar: günde 50 miligram
1 ila 3 yaş arası çocuklar: günde 15 miligram
4 ila 8 yaş arası çocuklar: günde 25 miligram
9 ila 13 yaş arası çocuklar: günde 45 miligram
14 ila 18 yaş arası kadınlar: günde 65 miligram
14 ila 18 yaş arası erkekler: günde 75 miligram
19 yaş ve üzeri kadınlar: günde 75 miligram
19 yaş ve üzeri erkekler: günde 90 miligram
Hamile kadınlar: günde 80/85 miligram
Emziren kadınlar: günde 115/120 miligram
**Sigara içen bireylerin yukardaki tabloya ek olarak 35 mg daha fazla almaları gerekmektedir
C vitamini en yaygın narenciye ürünleri, çeşitli meyve ve sebzelerde bulunur. Fakat ısı (pişirme), metal bıçak veya doğrayıcılarla temas, ışığa veya oksijene maruz kalma gibi durumlarla çok hassas bir yapıya sahip olan C vitamini yüzde yüze varan oranlarda kayba uğrayabilir. İşleme uğratmadan hızlıca meyve/sebze tüketeyim diyenler için de tüketmesi gereken miktar fazla gelebilir. Özellikle ciddi eksikliği olanların alması gereken C vitamini için meyve şekerinin hiç masum olmadığını düşünürsek bu fayda-zarar terazisinin zarar kefesi ağır basabilir
C vitamini, vücutta üretilmez, depolanmaz ve her gün gereksinim kadar vitaminin günlük olarak vücuda alınması gerekir. Bu durum da C vitamini eksikliğinin yaygın görülmesinde etkili olan faktörlerden bir tanesidir çünkü dengeli, düzenli beslenemeyen kişiler ihtiyacı kadar olan vitamini tamamlayamamaktadır. Bunun için C vitamini takviyelerini kullanmak mümkündür. Vitamin takviyeleri tabletler, kapsüller, çiğneme tabletleri, sakızlar ve efervesan tabletler ve saşeler olarak mevcuttur.
Genelde askorbik asit olarak görürüz takviyelerde kendisini. Bir de şimdi ester-c formu çıkmıştır ki kendisi bir pazarlama harikasıdır Şaka bir yana biyoyararlanımı daha yüksektir ayrıca C vitaminin diğer formları gibi asidik değil nötr yapıda oluşuyla özellikle mide hassasiyeti olanlar için güzel bir alternatiftir.
Fazla C Vitamini Göz Çıkartır Mı?
Günlük gereksinimin üzerinde alınan vitamin idrar ve ter ile birlikte vücuttan atılır. Depolanmaz. Bu nedenle normal şartlarda vücutta aşırı doz C vitamini birikmesi konusunda endişelenmeye gerek yoktur.
Ancak vücuda bir anda yüksek dozlarda C vitamini yüklenmesinden kaynaklanacak mide yanması, mide bulantısı, baş ağrısı, mide krampları ve diyare gibi olumsuz etkilerden kaçınmak için günde 2.000 miligramlık güvenli üst sınırı aşmamak önemlidir. Bu güvenli üst sınırın aşılması aynı zamanda böbrek taşı riskini artırabilir.
Her şeyin azı karar çoğu zarar. O yüzden günlük gereksinim kadar, doktorunuzun/eczacınızın önerisiyle gerektiği kadar almak kafidir.